ولادت امام جواد علیه السلام
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:۱۰ رجب |
| سال ۱۹۵ هجری قمری |
امام محمدتقی علیه‌السلام فرزند علی بن موسی الرضا علیه‌السلام و امام نهم شیعیان است. نام ایشان "محمد"، کنیه‌اش ابوجعفر ثانی و مشهورترین لقب‌هایش، تقی و جواد است.
نام مادرش سبیکه می‌باشد. نام‌های دیگری مانند سکینه، مریسیه و درّه نیز برای او نقل شد و امام رضا علیه‌السلام آن بانوی شریفه را "خیزران" نامید. خیزران از اهالی "نوبه" در شمال افریقا و از خاندان ماریه قبطیه، همسر رسول اکرم صلی الله علیه و آله و از زنان فاضله و بزرگوار زمان خویش بود.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حیات خویش، وجود چنین بانوی پرهیزگاری را پیش‌گویی کرد و در حدیثی فرمود: بأبی ابن خیرة الاماءِ النّوبیه الطیبه؛ پدرم به قربان پسر بهترین کنیزی باد که از اهالی نوبه و پاکیزه‌سرشت است.
امام موسی‌کاظم علیه‌السلام نیز وجود این بانوی شریفه و فرزند گرامی‌اش امام محمدتقی علیه‌السلام را پیش‌گویی کرده بود. آن حضرت در حدیثی به یزید بن سلیط فرمود: هرگاه فرزندم علی (امام رضا علیه‌السلام) را در این مکان (در طریق مکه) ملاقات کردی، وی را بشارت بده که از وی پسری متولد می‌گردد که امین و مبارک خواهد بود. در آن روز، پسرم (امام رضا علیه‌السلام) تو را خبر می‌دهد که در چنین روزی با من ملاقات کردی و من به تو چنین سخن‌هایی گفتم. پس تو وی را در آن زمان خبر بده که آن جاریه‌ای که چنین پسر ارجمندی از او متولد خواهد شد از اهل بیت ماریه قبطیه، جاریه رسول خدا صلی الله علیه و آله است و اگر آن بانو را ملاقات کردی، سلام مرا به وی برسان.
محل تولد امام جواد علیه‌السلام در مدینه منوره و در خانه امام رضا علیه‌السلام بود ولی درباره تاریخ تولد آن حضرت، اتفاق چندانی میان مورخان و سیره‌نگاران نیست. زیرا برخی پنجم ماه رمضان، برخی نیمه ماه رمضان، برخی نوزدهم ماه رمضان و برخی دیگر دهم رجب المرجب سال ۱۹۵ قمری را روز تولد مبارک آثار آن حضرت می‌دانند.
ابن عیاش، ولادتش را دهم رجب ذکر کرد و دعای ناحیه مقدسه نیز دلالت بر همین امر دارد. در فرازی از این دعا آمده است: «اللّهِمَّ اِنّی اَسْئَلُک بِالْمَوْلُودَینِ فی رَجَبٍ، مُحَمّدٍ بْنِ عَلی الثّانی وَابْنِه عَلّی بْنِ مُحَمّدٍ الْمُنْتَجَبِ».
کلیم بن عمران روایت کرد: به محضر امام رضا علیه‌السلام رسیدم و به آن حضرت عرض کردم که در پیشگاه خدا دعا کن تا فرزندی به تو کرامت کند. امام رضا علیه‌السلام فرمود: حق تعالی فرزندی به من کرامت خواهد کرد و او وارث امامت و جانشین من خواهد بود. هنگامی که امام محمدتقی علیه‌السلام متولد گردید، امام رضا علیه‌السلام فرمود: خدای متعال فرزندی به من عطا کرد که به موسی بن عمران علیه‌السلام که دریا را شکافت، شباهت دارد و نظیر عیسی بن مریم علیه‌السلام است که خداوند منان مادرش را پاکیزه گردانید و او طاهر و مطهر آفریده شد.
امام رضا علیه‌السلام هنگامی که به درخواست مأمون عباسی به خراسان سفر نمود از عمر شریف فرزندش امام محمدتقی علیه‌السلام بیش از پنج سال نگذشته بود و در هنگامی که آن حضرت در خراسان به دسیسه مأمون، مسموم و شهید گردیده بود، امام جواد علیه‌السلام تنها هشت سال بیشتر نداشت.
امام جواد علیه‌السلام در سنین کودکی به مقام امامت نایل آمد و با آن صغر سن خویش، سکان کشتی شیعیان را به نیکی هدایت نمود و همانند پدر و نیاکان معصوم خویش، پناه‌گاه عدالت‌جویان و دوستداران مکتب اهل بیت علیهم‌السلام شد.
مأمون عباسی که دانشمندی زبردست و از خردمندان عصر خویش بود، در برابر اعتراض عباسیان نسبت به ازدواج دخترش ام‌الفضل با امام محمدتقی علیه‌السلام، درباره مقام و شخصیت این امام همام گفت: «و اما ابوجعفر محمدبن علی قد اخترته لتبریزه علی کافة أهل الفضل فی العلم والفضل مع صغر سنه، والاعجوبه فیه بذلک، و أنا ارجو أن یظهر للناس ما قد عرفته منه، فیعلموا أن الرأی ما رأیت فیه». یعنی: اما از این که ابوجعفر محمد بن علی علیه‌السلام را به دامادی خویش و همسری دخترم برگزیدم، بدین خاطر است که وی در عین خردسالی خویش بر تمامی اهل فضل و صاحبان علم و اندیشه برتری دارد و اعجوبه زمان خویش است و من امید دارم به همان مقداری که من به دانش و فضل او پی بردم، مردم نیز او را بشناسند و به فضل و کمالات وی آگاه شوند و بدانند رأی درست همان است که من پسندیده‌ام.
پانویس
منابع
- مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
منابع بیشتر:
مطالب مرتبط
- امام جواد علیه‌السلام
- حضرت خیزران علیهاالسلام